Қисқача тавсифи

Азиз китобхон! Сиз билан «Ҳадис ва Ҳаёт» силсиламизнинг ўн биринчи жузидан бошлаб, янги туркум китобларни бошламоқдамиз. Ҳозиргача «Муқаддима»дан кейинги иккита китоб ақийда ва иймонга тегишли бўлди. Намоз,Закот, Рўза, Ҳаж ва умра китоблари эски фуқаҳоларимиз тақсими бўйича «Ибодат» қисмига тегишлидир. Худди ана шу фуқаҳоларнинг тақсимига биноан, молиявий муомалаларга оид мавзуларни ўз ичига олган ушбу китобимиз «Муомалот» қисмига киради. Қадимги фуқаҳоларимиз ушбу китобимизда келадиган масалаларга оид бобни «Китобул байъи» – «Савдо китоби» деб атаганлар. Биз шарҳ қилаётган китобнинг муаллифи шайх Али Мансур раҳматуллоҳи алайҳи уни «Савдо, зироат ва вақф китоби» деб номлабдилар. Биз эса ҳозирги уламолар истилоҳи ила бу китобни «Молиявий муомалалар» деб атасак ҳам бўлади. «Савдо, зироат ва вақф китоби»да ҳозирги кунимизда кўпчиликни қизиқтириб турган қатор масалаларни иложи борича тушунарли равишда баён қилишга ҳаракат қилинди. Аллоҳ таолодан бу камтарона хизматни фойдали қилишини сўраймиз.

Китобнинг мундарижаси

Молиявий муомалалар китоби
Савдо, зироат ва вақф китоби

Биринчи боб

• Ҳалол касб талаби ҳақида
• Ростгўйлик ва карамли бўлиш ҳақида

Учинчи  боб

• Сотиладиган нарсанинг шартлари ҳақида
• Шартларни ёзиш ва савдодаги ихтиёр
• Айб туфайли қайтариш
• Нархни чегаралаш ва эҳтикор жоиз эмас

Тўртинчи боб

• Наҳий қилинган савдолар ҳақида

Бешинчи боб

• Рибо ва сарф ҳақида
• Муддатли савдо жоиз

Олтинчи боб

• Салам ҳақида
• Гаров
• Шуфъа

Еттинчи боб

• Ижара ҳақида
• Ижаранинг саҳиҳлиги шартлари
• Қуръон ва даллоллик
• Учун ҳақ олиш ҳақида
• Шарикат ва ваколат
• Сулҳ

Саккизинчи боб

• Ория ва унинг зоминлиги

Тўққизинчи боб

• Қарз ҳақида
• Ким молини касодга учраган киши ҳузурида топса, унга ҳақлироқдир
• Бировга ўтказиш ва кафиллик

Ўнинчи боб

• Ер, дарахт экиш ва зироат ҳақида
• Наботот илмининг ривожи
• Ҳосилнинг бир қисми учун шерикчилик
• Зироати билан шуғулланиш
• Нақд пулга ва бошқа нарсага ерни ижарага бериш
• Шерикликка суғориш ва чамалаш
• Ит қўриш учун, сигир ер ҳайдаш учун
• Офат етгандаги тасарруф
• Зироат, суғориш ва қудуқ ҳақида
• Сув ва яйловни ман қилиш ҳаром
• Зўрлик билан тортиб олиш ҳаром

Ўн биринчи  боб

• Совғалар ҳақида
• Ҳадя
• Маниҳа
• Берган совғани қайтариб олиш ҳаром
• Умро ва руқба
• Суюрғоллар

Ўн иккинчи боб

• Вақф ва унга тарғиб ҳақида
• Ернинг вақфи
• Масжид ва қудуқ вақфи

Хотима
Топилма ҳақида
Макканинг ва ҳожининг топилмаси
Манбалар рўйхати