Қисқача тавсифи

Тарийх бәрше өткен әўладлардың өмир медресеси есапланады. Тарийх арқалы тирилер өзлери ушын пайдалы нәрсени үйренип, оған әмел қылады ҳәм де өзлерине зыян жететуғын нәрселерден хабардар болып, оннан шетте болады. Ислам тарийхы дегенде, әдетте, Ислам мәмлекетлери ҳәм де мусылман халықлардың ўаҳий нәзил болған дәслепки дәўирден баслап, ҳәзирги күнге шекем болған тарийхы нәзерде тутылады. Бирақ, негизинде бул тарийх дүнья басланғанынан ҳәзирги, биз жасап турған ўақытқа шекем болған дәўирди өз ишине алады. Себеби, бул тарийх биринши инсан, биринши пайғамбар – Адам алайҳиссаламнан басланады. Шайх Муҳаммад Садық Муҳаммад Юсуф ҳәзиретиниң бул мий­нети Ислам тарийхының қысқаша баяны болып, автордың соңғы китапларынан бири есапланады.

Китобнинг мундарижаси

• Биринши китап
  
• Сөз басы
• Кирисиў
• Қарақалпақша басылым ҳаққында
• Биринши бап. Әййемги – Ислам шәриятынан алдынғы тарийх ҳаққында сөз
• Биринши бөлим. Адамның жаратылыўы
• Шис алайҳиссалам 
• Идрис алайҳиссалам
• Халықлардың көшиўи
• Екинши бөлим. Ирак пайғамбарлары ҳәм патшалықлары ҳаққында
• Нуҳ алайҳиссалам
• Ирактағы Сумария мәмлекети
• Ибраҳим алайҳиссалам
• Ирактағы Аккад ҳәм Бабил мәмлекети
• Ирактағы Ашурийлер мәмлекети 
• Юнус алайҳиссалам 
• Екинши Бабил 
• Калданийлер мәмлекети цивилизациясы 
• Парсы мәмлекетиниң цивилизациясы 
• Үшинши бөлим. Шам еллериниң нәбийлери ҳәм цивилизациялары 
• Лут алайҳиссалам 
• Исмайыл алайҳиссалам 
• Исҳақ алайҳиссалам
• Яқуб алайҳиссалам 
• Юсуф алайҳиссалам 
• Сол дәўирдеги айырым цивилизациялар 
• Шам үлкесинен шыққан нәбийлер 
• Айюб алайҳиссалам 
• Зулкифл алайҳиссалам 
• Ильяс алайҳиссалам 
• Ал-Ясаъ алайҳиссалам 
• Юшаъ ибн Нун алайҳиссалам 
• Ҳизқил (Ҳизқиял) алайҳиссалам 
• Шамўил алайҳиссалам 
• Даўыт алайҳиссалам 
• Сулайман алайҳиссалам 
• Ишаъя алайҳиссалам 
• Байтул Мақдистиң ўайран болыўы 
• Европа цивилизациясының басланыўы 
• Бәний Исрайыл тарийхының даўамы 
• Зәкария алайҳиссалам 
• Яҳя алайҳиссалам 
• Ийса алайҳиссалам 
• Төртинши бөлим. Мысыр нәбийлери ҳәм цивилизациялары 
• Фиръаўнлар цивилизациясы 
• Муўса алайҳиссалам 
• Фиръаўнлардан кейинги Мысыр 
• Бесинши бөлим. Арабстан ярым атаўы 
• Баида араблар 
• Ҳуд алайҳиссалам 
• Солиҳ алайҳиссалам 
• Шуъайб алайҳиссалам 
• Шуъайб алайҳиссалам ҳəм оның қəўиминиң қыссасы 
• Бақия араблар 
• Араблардың Исламнан алдынғы сиясий тарийхы 
• Отырықшы араблардың патшалықлары 
• Яман патшалықлары 
• Арабстан ярым атаўы арқасындағы мәмлекетлер 
• Ҳижаз 
• Мəккәның пайда болыўы. 
• Исмайыл алайҳиссаламның қыссасы 
• Пил жылы. Каабаны бузыўға урыныў 
• Фатрат заманы – еки пайғамбар аралығындағы дәўир 
• Нубуўўат ҳәм рисалаттың мәниси 
• Пайғамбарлықты Аллаҳ береди 
• Нәбий ҳәм расулларға ийман 
• Пайғамбарлар – инсан 
• Пайғамбар – əпиўайы адам 
• Пайғамбарлар гүналардан пәк 
• Пайғамбарлар – аманатшыл 
• Пайғамбар ер адамлардан болады 
• Пайғамбарлар өз қәўими тилинде жиберилген 
• Пайғамбарлардың бир-биринен абзаллықлары 
• Пайғамбарлардың ўазыйпалары 
• Пайғамбарлардың мөжизалары 
• Екинши бап. Муҳаммад саллаллаҳу алайҳи ўа салламның сийраты
• Муҳаммад саллаллаҳу алайҳи ўа салламның жеңилликлери 
• Пайғамбар саллаллаҳу алайҳи ўа салламның туўылыўы ҳәм шығысы
• Емизилиўи 
• Ҳәзирети әмийнаның қайтыс болыўы 
• Атасы абдулмутталиб қарамағында 
• Әмекиси әбиў талибтиң қарамағында 
• Фузул питиминде қатнасыўы 
• Хадижаға үйлениўи 
• Мәккә халқының дин-диянаты 
• Каабаны қайта қурыў 
• Ҳиро үңгиринде 
• Пайғамбарлықтың басланыўы
• Ўаҳий, Қуран ҳәм пайғамбарлық 
• Расуллық ҳәм нәбийлик пенен ўаҳий нәзил болыўының басланыўы 
• Ўаҳийдиң үзилип қалыўы 
• Ең дәслепки мусылманлар 
• Ашықтан-ашық шақырыққа өтиў 
• Қураны кəриймниң адамларға тəсири 
• Ўалид ибн Муғийраның Қураны кәрийм ҳаққында айтқан гәплери 
• Мусылманлардың азапланыўы 
• Әбиў талиб – нәбий алайҳиссаламның қорғаўшысы 
• Нәбий алайҳиссаламға кәпирлер тәрепинен қылынған усыныслар 
• Ҳабашстан ҳижраты 
• Ҳабашстанға екинши ҳижрат
• Нажашийдиң мусылман болыўы 
• Ҳамза ибн абдулмутталибтиң 
• Исламға кириўи
• Ҳәзирети умардың исламға кириўи 
• Қамал 
• Мөжизалар талап етилиўи 
• Қапалық жылы 
• Тоиф сапары 
• Жинлердиң расулуллаҳ саллаллаҳу алайҳи ўа салламға ийман келтириўи 
• Ҳаж мәўсиминде қатнасыўы 
• Ясриблилер менен ушырасыў 
• Биринши Ақаба байъаты 
• Исро ҳәм мераж ўақыясы 
• Екинши Ақаба байъаты 
• Мусылманлардың Мадинаға ҳижраты 
• Ясрибке Исламның кириў себеплери 
• Ҳижрат. Ислам мәмлекетин қурыў 
• Нәбий алайҳиссаламды өлтириў ҳаққында мәсләҳәт 
• Мәккәдан шығыў 
• Суроқа ибн Мәлик қыссасы 
• Умму Маъбад қыссасы 
• Ҳижраттың биринши жылындағы әҳмийетли ўақыялар 
• Нәбий алайҳиссаламның Ясрибке кириўи 
• Ясрибтиң жаңа аты
• Ислам жәмийетине тийкар салыў 
• Жаңа жəмийеттиң ең əҳмийетли негизлери 
• Урыс ҳәм ғазат ислери
• Әскерий ҳәрекет басқышлары 
• Исламдағы биринши байрақ 
• Ҳижрий екинши жылдағы ғазатлар 
• Абдуллаҳ ибн Жаҳштың жиберилиўи 
• Бадр саўашы 
• Урыстың басланыўы ҳәм оның нәтийжелери 
• Бадр саўашының әҳмийети 
• Еки жүзлилердиң жүзеге шығыўы 
• Кудрдағы бәний Сулайм ғазаты 
• Бәний Қайнуқоъ ғазаты 
• Ҳижрий екинши жылы болып  өткен басқа ўақыялар 
• Ҳижрий үшинши жылдағы әҳмийетли ўақыялар 
• Уҳуд саўашы ҳәм оның себеплери 
• Уҳуд саўашы ҳаққында пикирлер 
• Ҳамроул Асад ғазаты 
• Ҳижрий төртинши жылдағы әҳмийетли ўақыялар 
• Ҳузайл қәўиминиң  сазайын бериў
• Әбиў Салама сәрийясы 
• Ражийъ ўақыясы 
• Биъру Маъуна ўақыясы 
• Бәний Назир ғазаты 
• Ўәделесилген Бадр ғазаты 
• Ҳижрий бесинши жылдағы әҳмийетли ўақыялар 
• Даўматул жандал ғазаты 
• Хандақ (Аҳзаб) ғазаты 
• Бәний Қурайза ғазаты 
• Ҳижрий алтыншы жылдағы әҳмийетли ўақыялар 
• Саҳра арабларының сазайын бериў 
• Бәний Мусталиқ ғазаты 
• Ифк ўақыясы 
• Ҳудайбия питими ҳәм Ризўан байъаты 
• Ҳудайбия питими ҳаққында 
• Ҳижрий жетинши жылдағы әҳмийетли ўақыялар 
• Патша ҳәм ҳәкимлерди Исламға шақырыў 
• Араб әмирлерине жолланған хатлар 
• Хайбар ғазаты 
• Басқа фатҳлар 
• Зәтур-Риқоъ ғазаты 
• Амр ибн Асс ҳәм Холид ибн ўалидтиң исламға кириўи 
• Қаза умра 
• Ҳижрий сегизинши жылдағы әҳмийетли ўақыялар 
• Муъта ғазаты 
• Зәтус-Салосил сәрийясы 
• Мәккә фатҳы
• Мәккә фатҳының әҳмийети
• Ҳунайн ғазаты 
• Тоиф ғазаты 
• Ҳижрий тоғызыншы жылдағы әҳмийетли ўақыялар 
• Табук ғазаты 
• Ғазат ҳәм сәрийялар ҳаққында 
• Биринши исламый ҳаж 
• Елшилер жылы 
• Ҳижрий оныншы жылдағы әҳмийетли ўақыялар 
• Хошласыў ҳажы 
• Ҳижрий он биринши жылдағы әҳмийетли ўақыялар 
• Әҳмийетли сәнелер 
• Муҳаммад алайҳиссалам пайғамбарлығының инсаниятқа кеңшилиги ҳәм оның таңқаларлық жақсылықлары 
• Пайғамбарлық ҳәм диянатлар тарийхындағы теңсиз хабар 
• Муҳаммад алайҳиссалам пайғамбарлығындағы мийримниң сан ҳәм сапа жағынан қуны 
• Муҳаммад алайҳиссаламның пайғамбарлығы инсаниятты бахытсызлық ҳәм апаттан сақлап қалған 
• Пайғамбарлықтың ўазыйпасы 
• Оның инсаниятты қутқарыў ҳәм бахытлы қылыўдағы орны. Пайғамбарлар әмелиниң тәбияты
• Жәҳилият әсири ҳәм оның аўдарылыўға ҳәм өзин-өзи өлтириўге таярланыўының сүўретлениўи 
• Муҳаммад алайҳиссаламның пайғамбарлығы есабында жаңа әлем 
• Муҳаммад алайҳиссалам пайғамбарлығының алты инамы ҳәм олардың инсаният тарийхындағы тәсири 
• Пәк ҳәм рәўшан таўҳид ақыйдасы 
• Инсанияттың бирлиги ҳәм инсаният теңлигиниң тийкары 
• Инсанның ҳүрметли ҳәм уллылығының жәрияланыўы 
• Үмитсизлик ҳәм ырымшылыққа қарсы гүрес. 
• Инсанда арзыў-үмитти ҳәм өзине исеним руўхын пайда етиў 
• Дин ҳәм дүньяны жәмлеў, тарқалған сапларды ҳәм де саўдагерлер жәмәәтлерин бирлестириў 
• Мақсет ҳәм идея, әмел ҳәм гүрес майданын таярлаў 
• Жаңа әлем ҳәм инсанның туўылыўы 
• Ўаҳийдиң дәрежелери 
• Ҳәдис, ҳәдиси қудсий ҳәм Қуран 
• Ислам дини
• Ийман – ақыйда
• Ислам – шәрият 
• Иҳсан – тариқат 
• Үшинши бап. Рошид халифалар дәўири 
• Кирисиў 
• Рошид халифалар дәўири ҳаққында улыўма сөз 
• Биринши бөлим. Әбиў Бәкир Сыддық разыяллаҳу анҳу 
• Мусайлима ҳаққында 
• Әбиў Бәкир разыяллаҳу анҳу әмелге асырған уллы ислер 
• Ҳәзирети әбиў Бәкирдиң қайтыс болыўы 
• Екинши бөлим. Умар ибн Хаттаб разыяллаҳу анҳу 
• Фатҳлар 
• Ҳәзирети Умар разыяллаҳу анҳудың тынышлық  жолындағы даңқлы ислери 
• Ҳәзирети Умар ҳәм илим 
• Социаллық тәмийнат 
• Кәмбағал шаңарақлардың социаллық тәмийнаты 
• Үшинши бөлим. Усман ибн Аффан разыяллаҳу анҳу 
• Ишки тараўлардағы хызметлери 
• Фитна 
• Төртинши бөлим. Әлий ибн Әбиў Талиб разыяллаҳу анҳу 
• Рошид халифалар дәўири ҳаққында пикирлер 
• Пайдаланылған əдебиятлар дизими